خطیبی: دولت برای توسعه زیرساخت صنعت نفت کار خاصی نکرد ، در صورت لغو تحریم، چه کشورهایی مشتری نفت ایران خواهند بود؟ - مجله سفرنامه دبی

گروه مالی خبرنگاران، لغو تحریم های نفتی یکی از موضوعاتی است که دولتی ها برای درآمد زایی کشور همیشه آن را تعقیب نموده اند، فارغ از اینکه از سمت خام فروشی نفت باید عبور کنیم و صنعت نفت کشور را برای ارزش آفرینی بیشتر توسعه بدهیم، اما در حال حاضر موضوع فروش نفت و لغو تحریم های نفتی اگر اتفاق بیفتد، ورود ایران به عرصه های بین المللی برای فروش نفت به دلیل نبود رسمی در بازار های بین المللی با چه چالش ها و مشکلاتی رو به رو خواهد بود و دولت باید برنامه ای تعیین و بلندمدت برای توسعه صنعت نفت کشور در دستور کار خود قرار دهد و اینکه در صورت لغو تحریم های نفتی چه میزان نفت می توانیم صادر کنیم و این صادرات چه تاثیری در قیمت های آینده خواهد داشت موضوعات مهمی است که از محمد علی خطیبی؛ کارشناس ارشد صنعت نفت و مدیر اسبق امور بین الملل شرکت ملی نفت پرسیده ایم که نتیجه این تبادل نظر در ادامه آمده است.

لغو تحریم های آمریکا بهانه نشست هایی است که در وین انجام می گردد، در صورتی که تحریم ها، منجمله تحریم های نفتی لغو گردد آیا امکان توسعه صنایع نفتی کشور در کوتاه مدت وجود دارد؟

قطعا در کوتاه مدت این موضوع محقق نمی گردد، به این خاطر که دولت از سال های قبل باید برای ساخت پالایشگاه، پتروپالایشگاه و پتروشیمی فعالیت های لازم را انجام می داد، اما تا کنون دراین زمینه کار خاصی صورت نداده است، بنابراین با لغو تحریم ها و احتیاج های دولت به درآمد های نفتی به دلیل عدم اصلاح ساختار های مالیاتی و بودجه ای چنین امکانی را نمی توان پیش روی کشور تصور کرد. لازمه پیشرفت صنعت نفت کشور ساخت و توسعه پتروپالایشگاه ها و پتروشیمی هاست همانگونه که در دهه گذشته کشور های پیروز با سرمایه گذاری مناسب به این سمت حرکت نموده و ارزش افزوده حاصل از این منبع طبیعی را بسیار بالا برده اند.

در صورت لغو تحریم ها، بخصوص درعرصه صنعت نفت چه سناریویی قابل پیش بینی است؟

در صورت لغو تحریم ها قطعا اولین موضوع فروش راحت نفت خام است، یعنی نسبت به قبل می توانیم نفت بیشتری با هزینه های کمتری صادر کنیم، چرا که دور زدن تحریم ها هزینه هایی را به ما تحمیل می نماید، بنابراین صنعت نفت کشور هر چه قدر توان صادراتی داشته باشد به کار می گیرد تا نفت بیشتری بفروشد و به تبع آن درآمد نفتی بیشتری کسب کند.

بیشتر بخوانید:

چرا کشور های توسعه یافته به سمت مجتمع های پتروپالایشی رفته اند؟ / هیچ پالایشگاهی در دوره شیخ الوزرا ساخته نشد!

یکی از نگرانی هایی که کارشناسان حوزه نفت و انرژی در زمان تحریم ها از آن نام می بردند از دست دادن بازار های نفتی ایران و خریداران نفت ایران و جایگزین کردن کشور های دیگر به منظور خرید نفت است؛ آیا این موضوع در صورت لغو تحریم ها می تواند دغدغه عظیمی برای ما باشد یا همچنان مشتریان خود را داریم؟

قطعا ما یک سری مشتریانی داریم که مدت های مدیدی از ما نفت خریداری نموده اند که از آن ها با عنوان مشتریان سنتی یاد می کنیم، این دسته از مشتریان هر چند که خریدار نفت کشور های دیگری هم شده باشند، اما قاعدتا باز هم به خرید نفت ایران تمایل دارند، لذا در صورت لغو تحریم های نفتی به احتمال بسیار زیاد ترجیح می دهند کماکان به بازار خرید نفت از ایران برگردند، اما بازگشت آن ها برای خرید نفت از ایران و رسیدن به میزانی که قبلاً از ما نفت می خریدند مقداری زمان بر خواهد بود.

آیا زمان بر شدن خرید نفت از ایران بعد از لغو تحریم ها دلیل خاصی دارد؟ مالی است یا ممکن است باز هم وابسته به عوامل تاثیرئ گذار سیاست خارجی آمریکا باشد؟

خیر، این موضوع سیاسی نیست، بلکه به این دلیل است که اصولا خریداران نفت خرید های خود را به صورت سالیانه و در اول سال میلادی انجام می دهند، بنابراین با توجه به اینکه در اواسط سال میلادی قرار داریم به تبع خرید های سال 2021 اجرا شده و قرارداد ها بسته شده است؛ البته این احتمال وجود دارد که برخی کشور ها نفت را به صورت تک محموله از ما بخرند، تا به انتهای سال میلادی برسیم از آن موقع به بعد مشتریان سنتی ایران می توانند برای خرید نفت به سراغ ایران بیایند، بنابراین در آن موقع اگر تحریم های نفتی لغو شده باشند می توانیم قرارداد های یک ساله منعقد کنیم. گفتنی است غیر از خریداران سنتی نفت ایران؛ شرکای تجاری ما که در سال های تحریم نفت در ازای صادرات کالا از ما می خریدند همچنان مایل به خرید نفت خواهند بود تا دراین ارتباط تجاری کالا های خود را به بازار های ایران صادر نمایند و به عبارتی با ما بالانس تجاری داشته باشند، لذا طبیعتا این کشور ها نیز با برطرف تحریم ها باز هم در صف خریداران نفت ایران باقی می مانند.

بیشتر بخوانید:

رهایی از خام فروشی با ساخت پتروپالایشگاه/ افزایش درآمدهای صادراتی با فرآوری نفت خام

در صورتی که تفاهم نامه 25 ساله ایران و چین به توافق نامه عملیاتی تبدیل گردد براساس آنچه پیشتر عنوان شده که ایران در این قرار داد می تواند روزانه 2 میلیون بشکه نفت به چین بفروشد آیا از توان صادرات نفت و فروش به سایر خریداران نفتی هم برمی آییم؟

اول اینکه همانگونه که خودتان اشاره کردید این موضوع باید تبدیل به یک قرارداد رسمی بین دو کشور ایران و چین گردد، همچنین فکر نکنم که چین احتیاجمند خرید 2 میلیون بشکه نفت به صورت روزانه از ما باشد، بلکه در صورتی که تفاهم نامه بین ایران و چین به یک قرار داد واقعی تبدیل گردد، باید ببینیم اصلا ما توان فراوری روزانه 2.5 میلیون بشکه را حفظ نموده ایم یا نه؟ چون این مسئله به توان فراوری مرتبط است، بنابراین باید بتوانیم این مسئله را دوباره عملیاتی کنیم، اما به هر حال می توانیم مقداری نفت به چین صادر کنیم و به جامانده را هم بین سایر مشتریان خود تقسیم کنیم، اما در محدوده دو و نیم میلیون بشکه خواهیم بود مگر اینکه توان ظرفیت فراوری نفت خام خود را ارتقاء دهیم.

لازمه ارتقای توان صادراتی نفت ایران چیست؟

لازمه ارتقای توان صادراتی نفت ایران، افزایش سرمایه گذاری در حوزه توسعه زیر ساخت های مرتبط با نفت است، در غیر این صورت در یک دور باطل باقی می مانیم و توان ما به همین میزان صادرات نفت محدود می ماند.

به عنوان آخرین سوال بفرمایید که آیا بازگشت رسمی ایران به بازار های فروش و صادرات نفت ممکن است منجر به کاهش قیمت یا ایجاد نوساناتی در بازار نفت گردد؟

بعید می دانم چنین موضوعی رقم بخورد، به این دلیل که بازار های صادراتی رقم های عظیمی دارد که با افزایش یک یا یک و نیم میلیون بشکه نفت ایران دچار تغییر خاصی نمی گردد. با توجه به اینکه در حال حاضر با گزینه دور زدن تحریم ها هم گفته می گردد که نزدیک به یک میلیون بشکه نفت فروخته می گردد، اگر بتوانیم یک و نیم میلیون بشکه نیز به این مقدار اضافه کنیم، این میزان به اندازه ای عظیم نیست که بازار نفت جهانی را دچار نوسان شدیدی کند. از سوی دیگر با توجه به تعهداتی که اوپک به اعضای خود دارد، طبیعتاً اعضای دیگر در صورت بازگشتن ایران به فروش رسمی نفت باید برای ما جا باز نمایند، همانگونه که در تحریم قبلی هم دیدیم با بازگشت به فروش نفت، سایر اعضا برای فروش نفت ایران جا باز کردند، لذا بازگشت ایران به صادرات نفت مشکل خاصی ایجاد نکرد، بنابراین، چون این موضوع مرتبا از سوی اوپک و اوپک پلاس کنترل و اعمال می گردد با افزایش یک و نیم میلیون بشکه صادراتی ایران، بازار های نفتی و عرضه نفت هم مدیریت می گردد، به حدی که قیمت های کنونی را دچار نوسان خاصی نکند.