فقر آهن، مقاومت بدن در مقابل عفونت ها را کاهش می دهد - مجله سفرنامه دبی

یک مرد بالغ معمولا حدود 1000 میلی گرم آهن ذخیره ای در بدن خود دارد که برای نیاز سه سال کافیست، درحالی که یک زن بالغ حدود 300 میلی گرم آهن ذخیره ای دارد که تنها برای 6 ماه نیاز او کافی است. انسان معمولا میزان کمی آهن را از طریق ادرار و مدفوع از دست می دهد و مهم ترین شکل از دست دادن آهن در مردان، خونریزی مخفی و تشخیص داده نشده از طریق دستگاه گوارش و در زنان از دست دادن خون طی عادت ماهیانه است.

کتاب دانستنی های اهمیت نقش آهن در بدن تألیف فریبا صداقت فر، معصومه حسین نسب و مینا فاضلی در هشت فصل ضمن اشاره به جایگاه آهن در بدن انسان، به موضوعاتی همچون مهارکننده و افزایش دهنده های رژیمی جذب آهن، آهن موجود در غذا (رژیم غذایی)، چاره جویی فقر آهن، کاهش جذب آهن، معین آهن بافت های بدن، سایر کم خونی های هیپوترولیفراتیو و درمان کمبود آهن می پردازد.

آهن موجود در غذا

آهن در مواد غذایی به شکل ترکیب هپدروکسید مزیک و کمپلکس های پروتئین هم وجود دارد. بهترین منابع آهن خوراکی عبارتند از کبد و به عنوان منبع ذخیره آهن، گوشت قرمز، زرده تخم مرغ، مواد آردی غنی شده، مولاس ها، میوه های خشک، سبزیجات پررنگ، حبوبات. اگرچه اسفناج از آهن غنی می باشد، ولی از نظر رژیمی ضعیف است، زیرا آهن در این ماده غذایی به صورت ترکیبات فسفات، فتیات است که قابلیت جذب کمتری دارد. بیشتر آهن موجود در مواد غذایی به صورت مجموعه مزیک وجود دارد. اسید اسکوربیک که در میوه ها و آب آن ها وجود دارد، تسهیل می شود. کمپلکس آهن با مواد دارای وزن مولکولی کم مثل آمینواسیدها و فروکتوز نیز باعث سهولت در تحلیل آهن و در نتیجه آسانی جذب آن می شود، درصورتی که درصد آهن جذب شده از غذای افراد یا درصد آهن جذب شده از مقدار نمک مزوس آن مقایسه می شود. آهن سبزیجات حدود 20/1، آهن تخم مرغ 8/1، آهن کبد 2/1 در دسترس است.

مسائل ناشی از فقر آهن

فقر آهن و کم خونی ناشی از آن از مسائل تغذیه ای شایع در ایران و جهان است که عوارض مخرب ویرانگری دارد؛ پیامدهایی چون افزایش خطر مرگ و میر برای مادران، کاهش مقاومت بدن در مقابل عفونت، وقفه رشد، نقصان در قدرت تمرکز و یادگیری بچه ها، کاهش ظرفیت کاری و بهره وری در بزرگسالان و در نهایت کُندسازی فرایند رشد و توسعه را باعث شده است. کمبود آهن حالتی است که در آن ذخایر آهن بدن کاهش یافته که این کاهش رابطه مستقیم با درجه اختلالات بالینی دارد. فقر آهن به علل زیر به وجود می آید: مقادیر ناکافی در مواد غذایی، کاهش جذب، اختلال در توزیع، افزایش نیازها و از دست دادن آهن مثلا به علت خونریزی. فقر آهن بالینی که به علت کمبود آهن در مواد غذایی باشد، کمیاب است و چون در بسیاری از مواد غذایی آهن هرچند به مقدار کم وجود دارد، بنابراین سال ها طول می کشد که به این علت، کم خونی فقر آهن مستقر شود. با وجود این، فقر در نتیجه کاهش آهن در مواد غذایی در دوران نوزادی ممکن است بروز کند، زیرا در دوران نوزادی نیاز به آهن افزایش می یابد.

نخستین چاپ کتاب دانستنی های اهمیت نقش آهن در بدن در 110 صفحه با شمارگان 1100 نسخه به بهای 22 هزار تومان از سوی انتشارات فرزانگان دانشگاه راهی بازار نشر شده است.