لشتان قلعه ای بر فراز صخره ای طبیعی

به گزارش مجله سفرنامه دبی، قلعه لشتان در شش کیلومتری شرق بندرلنگه، بر فراز صخره ای طبیعی و مرتفع شهری باستانی واقع شده است.شهری به وسعت 15 هکتار که مجموعه ای وسیع از بناهای سکونتی، آب انبارها و چند مزارستان را در خود جای داده و دور تا دور آن را حضار دفاعی فراگرفته است.

لشتان قلعه ای بر فراز صخره ای طبیعی

مجموعه ای گسترده از ویرانه های یک شهر باستانی بر فراز یک تپه مرتفع وجود دارد. حضار دفاعی با تعداد زیادی برج مدور در گوشه های دیوارها، ورودی قلعه از شمال، دروازه و دو برج در اطراف دروازه، آثار کنده کاری گسترده در تمام بخش های مختلف به ویژه آب انبارها و بنای سکونتی از جمله مواردی است که در وهله اول با آن روبرو می شویم.

موقعیت طبیعی اثر

در محدوده این قلعه باستانی، زمین های بایر و خشک است و سطح زمین پوشیده از خاک های نوع مارل (مارن) است. این خاک ها به دلیل درصد زیاد اسید موجود در آن قابلیت کشاورزی ندارد. همچنین به دلیل بالا بودن درصد رطوبت و سطح آب های شور زیرزمینی به کلی زمین های دور تا دور تپه معروف به قلعه لشتان شوره ار و لم یزرع است. تپه ای که بر فراز آن قلعه لشتان واقع شده است دارای دیواره های صخره ای به صورت طبیعی است و دسترسی به سطح آن از سه جانب شرقی، جنوبی و غربی امکان پذیر نیست. تنها در بخش شمالی آن، راه صعب العبوری برای صعود به سطح بالا وجود دارد.

ارتفاع سطح تپه قلعه لشتان در بخش های مختلف متفاوت است و به طور میانگین بلندی آن نسبت به زمین های اطراف در بخش شمالی و غربی 50 متر، در بخش شرقی و جنوبی بیش از 70 متر است. سطح تپه به صورت نامنظم و داری پستی و بلندی است به گونه ای که اختلاف ارتفاع بخش های مختلف سطح تپه قلعه لشتان بین 15 تا 20 متر متفاوت است. ابعاد سطح آن نامنظم است و به صورت یک چند ضلعی نامنظم و نیمه مدور هر کدام از اضلاع آن به هم پیوند دارند. در مجموع مساحت قلعه لشتان با احتساب بخش های مختلف حصار، بخش نامنظم حصار برج و باروها و سطوح عمیق و مرتفع در سطح قلعه 15 هکتار است.

تاریخچه و وجه تسمیه اثر

اواخر دوره ساسانی، اوایل اسلامی، نوع سفال های ساده و بدون لعات با بافته های سفالی دوره ساسانی شباهت دارد. سفال ویژه آبی ـ سبز از همان نوع سفالی است که در اواخر دوره ساسانی و اوایل اسلام در بندر سیراف وجود داشته است. یک نمونه لعاب سبزرنگ از نوع نقاشی همراه با نقش کنده مربوط به اوایل عصر اسلامی است. همچنین سفال های چینی آبی ـ سفید به روزگار صفویه و سایر سفال های با نقاشی زیر لعاب به دوره های متأخر اسلامی تعلق دارد. در متون تاریخی، تاریخ ذکرشده برای قلعه در حدود 904 هـ.ق ذکر شده است.

بنابراین آن چه از دیدگاه باستان شناسی و منابع تاریخی در ارتباط با تاریخ این قلعه مطرح است، در دوره ساسانی به ویژه اواخر این دوره و در صدر اسلام این قلعه بنیان نهاده شده است. پس از متروکه شدن آن در اواخر دوره اسلامی، به ویژه در دوره صفویه مجددا از آن استفاده شده و بخشی از بناهای آن بازسازی و مورد استفاده قرار گرفته است.

مرحله اول استفاده از این محل گسترده بوده است اما در دوره متأخر اسلامی طیف جمعیتی کوچکتری از بخش هایی استفاده نموده اند، یا فقط در مواردی خاص نظیر جنگ در دوره صفویه و پس از آن، از این محل استفاده شده است.

مشخصات بنا

اغلب بناهای سکونتی در صخره ها کنده شده است به گونه ای که حداقل یک ضلع ساختمان کنده و تسطیح شده و چوب سقف ها روی دیوارهای سنگی سه طرف یکدیگر و در ضلع جهارم در سوراخ های کنده شده در صخره قرار گرفته است. دیوار خانه ها اغلب از سنگ لاشه و قلوه و بیش از 37 خانه مسکونی در سطح قلعه شناسایی شده است. این خانه ها دارای ابعاد نامنظم هستند و به طور معمول چهاردر شش و یا سه در پنج متر با ارتفاع سه متر بنا شده اند.

از جمله آثار سکونتی دیگر، آب انبارها هستند. بیش از 93 عدد آب انبار عظیم و کوچک در سطح این مجموعه شناسایی شده است. دو آب انبار، به طول 15 در عرض چهار متر، عظیم ترین آب انبارهای این مجموعه را تشکیل می دهند. تمام آب انبارها در صخره های سنگی کنده شده اند. این آب انبارها دارای حفره های مدور، چهارگوش و یا بیضی شکل هستند. اغلب آن ها دارای پوشش سقف بوده اند که امروز پوشش گنبدی سقف تعدادی از آن ها به خوبی حفظ شده است. همچنین چهار مجموعه مزار وجود دارد که بعضی از آن ها در سنگ کنده شده و یا در مواردی دیگر، سنگ مزارها به صورت لوحه های سنگی است.

ویژگی اثر

قلعه در محلی دور از آبادی و بر فراز یک صخره طبیعی موقعیتی ممتاز و متفاوت از سایر قلاع باستانی را نشان می دهد. همچنین بکر بودن آن ها از ویژگی های دیگر اثر به شمار می آید.

قلعه لشتان به شماره 16316 در سال 1385 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

منابع:

اقتداری، آثار باستانی سواحل خلیج فارس و دریای عمان، ص 500 به نقل از سلطان علی سلطانی بهبهانی در جلد یکم، کتاب سمینار خلیج فارس

منبع: توریسم آنلاین
انتشار: 2 آذر 1399 بروزرسانی: 2 آذر 1399 گردآورنده: dubairo.ir شناسه مطلب: 1455

به "لشتان قلعه ای بر فراز صخره ای طبیعی" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "لشتان قلعه ای بر فراز صخره ای طبیعی"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید