تقدس در موزه از نگاه موزه شناسان - مجله سفرنامه دبی

به گزارش خبرنگاران، با توافق ایکوم دنیای و براساس توافق نامه 2016 در میلان قرارِ برگزاری مجمع ادواری ایکوفوم 2018 در تهران تصویب می شود و دوشنبه 23 مهر جاری آئین گشایش چهل و یکمین سمپوزیوم دنیای ایکوفوم در موزه ملی ایران برگزار و کار این اجلاس برای پنج روز با عنوان موزه شناسی و مکان های مقدس در تهران در حال برگزاری است. سید احمد محیط طباطبایی، رییس ایکوم ایران در این زمینه به خبرنگاران می گوید: براساس توافق ایکوم 2016 در میلان ایتالیا، قرار شد مجمع ادواری ایکوفوم که بخش موزه شناسی ایکوم است در تهران برگزار گردید، این اتفاق در سال 2017 در پاریس قطعی شد و اقدامات آن به مرور انجام شد ، اما مسائل پیش امده در گذشته شرایط سخت تری را برای برگزاری این مساله ایجاد کرد، اما به هر حال ایکوم از برگزاری این اجلاس در تهران پشتیبانی کرد و در نهایت این اجلاس یک بخش مجمع ادواری ایکوفوم و بخش عمده ای شامل کارگاه و سخنرانی برگزار می شود. او با بیان این که سخنرانی ها با رویکرد موزه و تقدس در طول کارگاه برگزاری می شود، اضافه نمود: این عنوان نه فقط برای مسلمانان و شیعیان که برای سایر ادیان توحیدی و سایر ساکنان نیز باعث شده تا ایران انتخاب شود، چون ایران سرزمینی است که بیش از 300 کلسیای تاریخی دارد و پیامبران توحید را در خود جای داده است. وی با اشاره به ویژگی سایت خیابان سی تیر نیز بیان نمود: ویژگی های این سایت یاری زیادی کردتا اجازه برگزاری کارگاه درتهران باشد، چون این خیابان انواع کلیساها، و موزه های مذهبی مثل ارامنه تا کلاسیک مثل آبگینه و غیر شی محور و براساس بازسازی تاریخ مثل موزه علم و فناوری، موزه های وقفی و خصوص مثل ملک و موزه مفهومی مثل موزه صلح و موزه باستان شناسی مثل موزه ملی ایران، همگی باعث شد تا این خیابان به عنوان یک مکان مقدس انتخاب و معین شود و موزه های این منطقه مورد بازدید قرار گیرند. او با بیان این که 67 نفر از ایران و 37 نفر خارج از کشور برای حضور در این مجمع ادواری شرکت نموده اند، ادامه داد: امیدواریم نتیجه این اجلاس در تغییر بهتر رویکرد تعریف موزه که سال اینده در مجممع دنیای ایکوم در آن برگزار می شود، موثر باشد، چون قرار است تعریف جدیدی برای موزه در ان اجلاس ارائه شود. وی ادامه داد: امیدواریم این اجلاس به اندازه ای تاثیرگذار باشد که آن تعریف، با خصلت ها و ویژگی های ایران، هماهنگ تر باشد، چون ایران نماد تنوع فرهنگی و تنوع اقلیمی و همزیستی ادیان است. فرانسوا مرس رئیس ایکوفوم نیز در این مراسم گزارشی از روند کار این مراسم ارائه داد و از سختی دریافت روادید کار سخن گفت که ایران توانست آن را رفع کند.

خاک ایران در فرهنگ حاصلخیز است حجت الله ایوبی، دبیر کمیسیون ملی یونسکو نیز در این مراسم اظهار کرد: موزه ها سنگر مقاومت در برابر دنیای شدن هستند، با هویت بخشی به فرهنگ محلی و ملی، از یکسان سازی دنیای جلوگیری نموده و به تنوع فرهنگی یاری می نمایند. او اضافه نمود: برخی معتقدند رفتن به موزه ها درجا زدن در گذشته و به تعبیر ایرانی ها زیارت اهل قبور است، اما من معتقدم که موزه یعنی تلاقی بین دیروز و فردا و پلِ بین گذشته و آینده که حاوی خلاقیت نوآوری و ابتکار است . وی با بیان این که خاک ایران در فرهنگ و هنر حاصلخیز است و به همین دلیل امروز ایرانی ها در نقاشی مدرن، گرافیک ، کاریکاتور و به ویژه سینما شناخته شده اند و اضافه نمود: ایران کشور سینماست و به تعبیر دبیر سابق جشنواره کن، سینما در خون ایرانی هاست . او افزود: هنر و فرهنگ در خون ایرانی هاست کشوری که هزاران سال هنر کتابت، خوش نویسی، نگارگری و چند هزار سال تمدن و تاریخ دارد . ایوبی، موزه و تقدس را عنوان جذابی دانست و اضافه نمود: می توان تقدس را به دوگونه معنا کرد یک معنا، همان تقدس های معنوی است که بخشی از موزه های دنیا نتیجه خلق مذاهب هستند و نگاه دیگر به تقدس، معنایی است که جامعه شناس فرانسوی عنوان نمود هر چیزی که به آسانی در دسترس نیست و برای دیدن و ارتباط با او باید مراسم و آیینی داشت،مقدس است نه فقط مذهبی. وی با بیان این که نگاه موزه داران قداست را خلق می نماید، اضافه نمود: اشیای ایرانی دفن شده زیر خاک ها و در نقاط دور و نزدیک کشور را کشف می نمایند، آن ها را به یک مکان خاص و زیبا به نام موزه می آورند، به آن نور می تابانند، روح می بخشند و قداست می آفرینند، چون برای دیدن آنها باید بلیت خرید و با آگاهی کامل به دیدن ان پرداخت. او فعالیت های یونسکو را براساس تنوع فرهنگی به فعالیت موزه ها تشبیه کرد و اضافه نمود: موزه ها حافظ تنوع فرهنگی هستند، به همین دلیل بسیار ارزشمند و قداست آفرین اند. وی خطاب به موزه داران نیز اظهار کرد: ایران کار آسان تری نسبت به شما دارد، شما اشیا را در موزه قرار می دهید اما ما به اندازه ای تاریخ داریم که اعلام می کنیم شهری به بزرگی یزد میراث فرهنگی است، یا محور بیشابور برای همین رفت وآمد و زندگی در این شهر باید با آداب و ادبی همراه باشد . ایوبی تاکید نمود: موزه داران سرمایه آفرین اند، زیرا وقتی به معرفی یک شی یا مفهوم می پردازند آن به یک سرمایه ملی و دنیای تبدیل می شود، به همین دلیل شما حافظان تاریخ دنیا و سنگربانان تنوع فرهنگی هستید . او با بیان این که ایران سرزمینی که تنوع فرهنگی دارد و یونسکو مسئولیت حفاظت از تنوع فرهنگی را به عهده دارد، بیان می نماید: موزه ها بهترین عامل در جهت دنیای شدن هستند وتنوع را حفظ می نمایند، ایکوم و موزه ها نیز در همین راستا فعالیت می نمایند.خود موزه ها به فراموشی تبدیل شده اند سید محمد بهشتی، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی نیز در سخنانی، موزه به شکل امروزی را یک پدیده مدرن دانست و گفت: از زمان شروع انتخاب این عنوان که به اسطوره ای به یونان باستان برمی شود کوشش شد که این موضوع را به ریشه های دور پیوند زنند. او اضافه نمود: در همه فرهنگ ها هر چیزی زمین و آسمانی دارد و آسمان هر چیز وجه قدسی آن است و زمین آن بخش مستهلک و مستعمل است که عمر کوتاهی دارد. وی با بیان این که در اروپای قدیم هیچ چیز غیر مقدسی وجود نداشت در ایران ما نیز برای نمونه ما آیین فتوت داریم که برای همه پیشه ها وجه قدسی تعریف شده و گفت: ایرانی ها از دیرباز به وجه آسمانی هر چیز بیشتر توجه داشته اند تا وجه کاربردی آن برای نمونه خانه بروجردی ها و حمام گنجعلی خان هر کدام از نظر کاربرد امروزی نقصی ندارند اما از نظر قدسی و آسمانی فیل ما را به یاد هندوستان می اندازند . وی با این تشبیه که مردم ما قبل از دوره مدرن از هر شی و فعلی به دنبال فتح آسمان بوده اند، افزود : به نظر می رسد موزه ها که وظیفه آنها یادآوری آسمان هر چیزی بود خود به نیسان تبدیل شده اند، یعنی موزه ای که باید یادخانه باشد و هستی کیستی ما را به یاد آورد وظیفه اش یاد آوری زمین اشیا شده است . وی اضافه نمود: به همین دلیل عموم موزه های فعلی، زمین اشیا را به ما شرح می دهد نه آسمان آن را. ما در مواجهه با مسجد شیخ لطف الله، خانه عامری ها و حمام گنجعلی خان بیشتر به تعریف حقیقت موزه نزدیک می شویم تا موزه های مرسوم دنیا زیرا آنها به ما اطلاعات در مورد اشیا نمی دهند بلکه به مفهوم دقیق موزه ما را به یاد آسمان ، کیستی ، چیستی و ماموریت انسان می اندازند . جبرییل نوکنده مدیر موزه ملی ایران نیز در سخنانی اضافه نمود: نتیجه این سپموزیوم می تواند به شناخت بیشتر موزه ها و تعریف جدیدی از موزه منجر شود. موزه ها و موزه داران و علاقه مندان به موزه موجبات ایجاد صلح در دنیا را با گفت و گوی فرهنگی فراهم می نمایند. چهل و یکمین سمپوزیوم سالانه ایکوفوم با موضوع موزه شناسی و تقدس از 23 الی 27 مهرماه در سالن همایش های ملی برگزار می شود. ایکوفوم یکی از کمیته های ایکوم دنیای است که بخش موزه شناسی ایکوم بین الملل در دستور کار این نهاد است. همچنین ایکوم ایران کوشش کرد تا یکسری اتفاقات خاص برای این اجلاس داشته باشد به همین دلیل دو شاگرد اول رشته موزه داری را به عنوان تشویق در این اجلاس رایگان حضور دارند. براین اساس، در این اجلاس پنج روزه پنل های تخصصی با موضوعات مختلف برگزار می شود. پنل های تخصصی از سه شنبه 24 مهر با عنوان رهیافت هایی به معنویت شروع می شود که در آن موضوعاتی چون از موزه ای به موزه دیگر: بیرون ریختن نامرئی در قرون وسطی به عنوان موزه، موزه ارتدادی (نامقدس شده)، رستگاری شناسی میراث: یونسکو، فرهنگ، رستگاری، خلق موزه ها برای معنوی سازی امور دنیوی نمونه موزه ایپرسا در ایتالیا، دین در موزه ها: معنویت قربانی شده در چشمان بیننده یا ابزار چند وجهی برای تغییر نیازها؟ سه مدل پیشنهادی برای بحث در مورد نحوه تاثیر موزه ها در معنویت، تقدس یافته: یک موزه یا یک معبد ارایه می شود. همچنین در پنل با عنوان مکان های مقدس و معنویت بخشیدن به موزه ها موضوعات هر موزه ای خدایی دارد، یا خدا در هر موزه ای هست؟، مقدس در مقابل لامذهب، پیرسن: نشانه شناسی و موزه شناسی آنلاین، موزه داری و تقدس: باز مقدس سازی موزه ها Moai Hoa Hakananai, a از اورنگو تا موزه بریتانیا: تاملاتی براساس نمایشگاه های هنرهای مذهبی در موزه ها، اتاق های مقدس در کلیسای آپاراسیدا و موزه داری، موزه، تقدس و کفر: تجلی تقدس مطرح می شود. همچنین در پنل موزه داری و معرفی مقدس موضوعات تقدس همیشگی است؟ میراث اسلامی در معرض نمایش در اوایل قرن بیستم، تقدس نمایش شده: مکان ها، طرح ها، سخنان (الفاظ)، از بی جلوگی تا جلوه دوباره: مورد Saint – Jerome de David ، موزه به عنوان مکانی برای تسلی و درمان – روش های موزه شناختی برای گزینش مکان های روحانی، محراب های آرشیوی: ردگیری دوران محراب ها در موزه گل در یو.سی.ای.ای ارائه می شود.