انگیزه های آنکارا از روابط با لیبی - مجله سفرنامه دبی

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، سفر نخست وزیر لیبی همراه با 14 وزیر و 5 تن از معاونین او به ترکیه، خبری است که در رسانه های آنکارا و استانبول، بازتاب گسترده ای پیدا نموده است.

در این میان، روزنامه آکشام، از روزنامه های وابسته به اتاق فکر حزب عدالت و توسعه، تیتر اغراق آمیزی را در خصوص سفر مقامات لیبی به ترکیه به کار برده و چنین نوشته است: همه در لیبی، لیبی در ترکیه.

اگر چه تیتر آکشام، اغراق آمیز است اما از سویی نشان دهنده اهمیت سیاسی و رسانه ای روابط دولت اردوغان با گروهی از سیاستمداران لیبیایی است و آنکارا به دنبال بازتاب گسترده رسانه ای و سر و صدا است و از دیگر سو، این واقعیت را بیان می نماید که دولت موقت، نه تنها از سوی اروپایی ها، بلکه از طرف کشورهای عربی نیز مورد توجه قرار گرفته و علاوه بر نخست وزیران مالت، ایتالیا، یونان و رئیس شورای اتحادیه اروپا، تا به امروز چند مقام عرب نیز به لیبی سفر نموده اند و دبیبه نیز به ملاقات سران کشورهایی همچون مصر، کویت و امارات متحده عربی رفته است.

محمد حمود سخنگوی دولت لیبی اعلام نموده که عبدالحمید دبیبه، نخست وزیر دولت موقت وفاق ملی لیبی، در سفر به ترکیه، علاوه بر 14 وزیر و 5 معاون، ژنرال محمد الحداد رئیس ستاد کل نیروهای مسلح را نیز با خود به ملاقات با اردوغان برده است.

تنها 2 روز پیش از سفر هیات پرشمار لیبی به ترکیه، سفیر جدید ترکیه در لیبی، استوارنامه خود را ارائه داده است.

کنعان ییلماز سفیر ترکیه در طرابلس، در شرایطی استوارنامه خود را به محمد یونس المنفی، رئیس شورای ریاستی لیبی ارائه داد که چند شرکت عظیم ترکیه در حوزه های انرژی و عمران در مناطق مختلف لیبی مشغول به فعالیت شده اند و البته چند شرکت نیز بنا به دلایل امنیتی، خاک لیبی را ترک نموده اند.

دفتر مطبوعاتی شورای ریاستی لیبی طی بیانیه ای اعلام نمود که المنفی در این ملاقات شرکت های ترکیه ای را دعوت کرد به لیبی بازگشته و به پروژه های بازسازی این کشور یاری نمایند.

لیبی، ترکیبی از اهداف متفاوت ترکیه

لیبی، مجموعه ای از اهداف سیاسی، اقتصادی و نظامی، موجب آن شده که لیبی در استراتژی سیاست خارجی ترکیه برای آفریقا و شرق مدیترانه، اهمیت بالایی پیدا کند.

لیبی در مجاورت کشورهای مهم مصر، سودان، چاد، نیجریه، الجزایر و تونس و سواحل طولانی دریای مدیترانه، برای ترکیه کشور مهمی محسوب می گردد و تقویت پایگاه جریانات سیاسی مورد حمایت ترکیه در لیبی، می تواند منجر به اثرگذاری ترکیه بر منطقه گردد و از جریانات موجود در مصر و تونس نیز، بیش از پیش حمایت کند.

البته در کنار منافع سیاسی و نظامی، حوزه اقتصاد لیبی نیز برای ترکیه از اهمیتی حیاتی برخوردار است. از دیرباز، همیشه هزاران نفر از مهندسین و کارگران ترکیه ای برای کار و فعالیت اقتصادی به لیبی رفته اند و حالا هم به کانون مهمی برای فعالیت پیمانکاران ترکیه تبدیل شده است.

سفره صد و بیست میلیارد دلاری برای ترکیه

شرکت های ترکیه ای در لیبی، در حوزه هایی همچون برق، آبیاری، لوله کشی، گاز، راه و ساختمان، کشاورزی و صنایع غذایی مشغول فعالیت هستند.

فعالیت پیمانکاران ترک در لیبی، چنان توسعه پیدا نموده که یک انجمن و اتحادیه تشکیل داده و گروه خود را انجمن کارآفرینان ترک - لیبی (TULİB) نام نهاده اند.

مرتضی کارانفیل رئیس این انجمن گفته است:لیبی یک حوزه اقتصادی بسیار مهم است. گروهی از پیمانکاران انجمن ما، یک پروژه 29 میلیارد دلاری را در لیبی عهده دار شدند. برآوردهای ما نشان می دهد که پیمانکاران ترک در کشورهای مختلف دنیا، از پتانسیل عهده دار شدن پروژه هایی برخوردارند که مجموع تعهد اقتصادی آنها به پانصد میلیارد دلار می رسد. ما با بازرگانان و کارآفرینان لیبیایی هم در ارتباط مداوم هستیم و از سال 2011 میلادی تا به امروز، در این حوزه کار نموده ایم. باور ما این است که ظرفیت کار برای ترکیه در لیبی در حد یکصد و بیست میلیارد دلار است.

نفوذ نظامی ترکیه در لیبی

در دو سال گذشته، ترکیه همیشه به دنبال آن بوده که در لیبی و در حوزه نظامی و امنیتی، صاحب نفوذ بیشتری گردد. البته این کوشش، برای ترکیه بی هزینه نبوده و گذشته از سقوط چند پهپاد و تامین حقوق ماهیانه شبه نظامیان منتقل شده از سوریه به لیبی، کشته شدن چند افسر نظامی و امنیتی ترکیه نیز، از اهمیت بالایی برخوردار بوده است.

ترکیه که در قاره آفریقا و در سواقتصادی، صاحب پایگاه نظامی عظیمی است، در لیبی نیز برای افزایش نفوذ نظامی دست به اقدامات زیر زده است:

1.اعزام صدها تن از شبه نظامیان افراطی از خاک سوریه به لیبی، پرداخت حقوق ماهیانه و تسلیح آنان. (گزارش های حاکی از این است که بعضی از این افراد، توانسته اند از لیبی بگریزند و خود را به کشورهای دیگر برسانند.)

2.ترکیه عظیمترین قرارگاه مشترک نظامی مشترک را با لیبی تاسیس نموده و در این قرارگاه، افسران و فرماندهان نظامی و انتظامی لیبیایی، از سوی افسران ترکیه آموزش داده می شوند.

3.استقرار چند پهپاد ترکیه در لیبی، نمونه ای دیگر از کوشش های ترکیه برای دستیابی به توان نظامی از راه رصد هوایی و اطلاعاتی در لیبی است. البته کار پهپادهای ترکیه فقط رصد نبوده و در چند مورد، نتایج جنگ بین نیروهای لیبی و نظامیان تحت امر حفتر، یا استفاده از پهپادهای راکت انداز ترکیه، تغییر نموده است.

4.آموزش گروه های خنثی سازی مین و بمب، آموزش یگان های پلیس ویژه ضدترور و همچنین ارائه آموزش های ویژه فعالیت در زیر آب برای نیروی دریایی لیبی، از دیگر اقدامات نظامی ترکیه در لیبی بوده است.

با آن که آماری رسمی از آمار نظامیان لیبیایی آموزش دیده در قرارگاه تحت فرمان ترکیه در لیبی منتشر نشده اما تا به امروز صدها افسر و درجه دار لیبیایی در این قرارگاه، دوره های یک ماهه و سه ماهه را پشت سرگذاشته اند.

بنابراین می توان چنین پیش بینی کرد که ترکیه در آینده در ساختار نظامی و امنیتی لیبی، از نفوذ بالایی برخودار باشد و احتمالاً پیشنهاد تاسیس پایگاه نظامی عظیم و همیشگی در خاک لیبی را نیز مطرح کند.

به تازگی وزارت دفاع ترکیه در خصوص بخشی از آموزش ها، بیانیه ای منتشر نموده است.

در متن مزبور آمده است که دوره آموزشی به صورت دو قسمت و به مدت 6 و 12 هفته برای 90 نفر از نیروی زمینی ارتش لیبی ارائه شده و آنها این دوره را با موفقیت به خاتمه رسانده اند. همچنین گفته شد که در دوره آموزشی 6 هفته آموزش های نظامی اصلی و در دوره 12 هفته ای نیز آموزش نظامی پیشرفته برای 90 نظامی که اعضای نیروهای مبارزه با تروریسم هستند، ارائه شده است.

در خاتمه باید گفت، لیبی، یکی از مهم ترین کانون های تمرکز سیاست خارجی ترکیه در حوزه عربی - آفریقایی است و علاوه بر این، در تامین منافع ترکیه در شرق مدیترانه نیز نقش مهمی دارد.

به همین خاطر، ترکیه در کوشش است در این کشور، در همه عرصه ها، حضور ماندگار داشته باشد. با این حال، با توجه به پیچیدگی سناریوهای مرتبط با آینده لیبی و نیز با توجه به در نظر دریافت تعدد بازیگران و رقبایی همچون روسیه، مصر، فرانسه و دیگران، به این زودی نمی توان مورد میزان دستاوردهای ترکیه در لیبی، ارزیابی نهایی به دست داد.