ایران به دنبال قلب تپنده اقتصاد جهان است، نگاه به شرق سیاست جدیدی نیست - مجله سفرنامه دبی

مهسا مژدهی: رئیس جمهور کشورمان هفته گذشته را در شرق آسیا به سر برد تا دیپلماسی نگاه به شرق که سال هاست از آن صحبت می شود را شخصا پیگیری کند. او ابتدا در نشست کوالالامپور به رهبری ماهاتیرمحمد نخست وزیرمالزی شرکت کرد و پیام ایران را از آن تریبون به گوش همه رساند و بعد به ژاپن رفت تا با آبه شینزو دیدار کند و در مورد تحریم ها و گسترش روابط میان دو کشور به او به گفتگو بنشیند. به نظر بسیاری از ناظران، تهران به دنبال استفاده از شانسی است که در اسیای شرقی دارد. در خبرانلاین با محسن روحی صفت، کارشناس مسائل بین الملل در مورد رویکرد کشورهای اسیای شرقی به مسائل ایران و استفاده روحانی از ظرفیت این کشورها به گفتگو نشستیم:

حسن روحانی هفته گذشته را در شرق اسیا به سر برد و از تریبونی که در این کشورها وجود داشت بار دیگر پیام و شروط تهران را به گوش همه رساند. در مقابل این کشورها هم از رئیس جمهور ایران استقبال خوبی کردند و همه دیدارها در فضایی بسیار محبت آمیز رخ داد. به نظر شما دستاورد این دو سفر برای تهران چه خواهد بود؟

درست است که کشورهای در مالزی از روحانی استقبال خوبی به عمل آوردند اما ما باید این را هم در نظر بگیریم که این استقبال در جهت منافع خود آنها هم بوده است. مثلا کشور مالزی همیشه علاقه مند به افزایش پرستیژ خود بوده است. ماهاتیرمحمد شیوه اش این است که کشورهای دنیا اسلام را به هم نزدیک کند. برای او همیشه موضوع توسعه اقتصادی هم مطرح بوده و خواسته است که کشورهای اسلامی در توسعه اقتصادی پیش رو باشند تا دنیا اسلام که مالزی هم جزئی از آن است از نظر اقتصادی شاهد رشد بیشتر باشد. او الان هم همین روش قدیمی را در پیش گرفته است. ماهاتیر محمد مسائلی که دنیا اسلام به آن مبتلاست، مانند تحریم، تروریسم، تندروی و اختلافات میان کشورهای مسلمان را می بیند و حالا کشورهای این بخش از دنیا را کنار هم جمع کرده تا با رهبران آنها به دنبال حل این مسائل باش.د. ایران هم از این قاعده مستثنی نیست.

حقیقت این است که وجدان و افکار دنیا اسلام در مخالفت با تحریم های ظالمانه علیه ایران قرار گرفته است. با این وجود ممکن هم هست که دولت ها و برخی کشورهایی که با آمریکا مراودات اقتصادی دارند، نتوانند بدون در نظر دریافت ایالات متحده همراه ایران شوند. با این حال نظر آنها هم بر روی ظالمانه بودن تحریم هاست و به دنبال راهی هستند تا این شرایط تغییر کند.

ما دیدیدم که مثلا ترکیه یک بار دیگر به ایران قول ادامه همکاری های نظامی را در مالزی داد؛ این همراهی چقدر می تواند در کاهش اثر تحریم ها موثر باشد؟

در بحث تحریم ها موضوع همسایگی نقش مهمی دارد. هر چه کشورهای همسایه بیشتر و همراه تر باشند عبور از این شرایط برای ایران آسانتر خواهد بود. رابطه ایران با کشورای همسایه وکشورهای اسیایی بستگی به این دارد که تهران مدیریت و تدبیر خوبی داشته باشد و آن را تداوم ببخشد. سیاست نگاه به شرق سیاست جدیدی نیست و سال هاست که مطرح شده و ایران هم به دنبال آن بوده است.

موضوع این است که ایران به خوبی می داند که شرق آسیا اکنون قلب تپنده اقتصادی شده و رشدشان حتی از اروپائی ها هم بیشتر است و به اهمیت آنها آگاه است. آنها حرکت اقتصادی شتابنده ای دارند و همزمان هم مصرف کننده نفت و تولید کننده محصولات مورد نیاز ایران هستند. همزمان امیدهایی وجود دارد که مسائل میان ایران و اروپا هم برطرف شود و این کشورها خودشان هم می گویند که میخواهند روابط با تهران را گسترش دهند. این امید هنوز وجود دارد و نمی شود از آن صرف نظر کرد.

برخی کشورهای عربی از اتفاقاتی که در کولالامپور افتاد عصبانی هستند. اما تهران به این اتفاق به چشم یک فرصت نگاه و از آن استفاده کرد. به نظر شما عزم ایران به استفاده از این موقعیت چقدر است؟

اینکه عربستان از اجلاس کوالالامپور عصبانی است به این خاطر است که خودش را رهبر دنیا اسلام می داند و نمی تواند ببیند که کشور دیگری باعث جمع شدن کشورهای اسلامی به دور هم باشد.

سیاست ایران همانطور که گفتم از قبل وجود داشته و نگاه به شرق در داخل دولت کم و بیش بوده پیگیری می شده. ایران با واقعیات دنیا در ارتباط است و به خوبی اهمیت کشورهای اسیایی را درک کرده است. اما باید دید که کشورمان این سیاست را تا کجا ادامه خواهد داد. پیش از این چرخش تهران بیشتر به سمت کشورهای همسایه بود اما الان برنامه این طور است که کشورهای دیگر هم در اسیا مدنظر قرار بگیرد. آنها خریداران بزرگ نفتی هستند و نقششان در دنیا روز به روز در حال پررنگ تر شدن است.

بعد از مالزی روحانی به ژاپن سفر کرد. به اعتقاد بسیاری ژاپن به عنوان یک میانجی جدی میان ایران و غرب مطرح شده است. اما در داخل این کشور برخی کارشناسان معتقدند که توکیو از قدرت کافی برای اینکار برخوردار نیست. شما در این خصوص چطور فکر می کنید؟

ژاپن با آمریکا روابط تنگاتنگ خوبی دارد. این عجیب هم نیست چرا که اقتصاد آمریکا بزرگ است و قدرت نرم افزاری در سراسر دنیا دارد. اما مناقع توکیو اکنون در میانجیگری بین ایران و ایالات متحده است. اینکه چقدر آبه شینزو بتواند حرفش را به کرسی بنشاند و میانه را بگیرد بستگی به این دارد که چقدر بخواهد هزینه کند و اعتبارش را وسط بگذارد و همزمان چقدر بتواند در مقابل فشارها پایداری به خرج داده و راهی را که اغاز کرده ادامه دهد.

ژاپن علاقه دارد که تنش ها در خاورمیانه کم شود. این کشور هشتاد و پنج درصد سوخت خود را از آسیای جنوب غربی می خرد و به نفعش است که هرگونه تنش را از این منطقه دور کند. هر درگیری یا اتفاق ناگواری در منطقه خلیج فارس باعث توقف رشد ژاپن خواهد شد و این چیزی نیست که آبه شینزو به دنبال آن باشد. ایران یکی از کشورهای مهم در خلیج فارس است و برای ژاپن بهتر است که به مسائل این کشور توجه کرده و راهی برای آنها پیدا کند. ژاپن خودش مایل بوده تا تنش ها را با پادرمیانی برطرف کند و باید ببینیم طرفین دیگر چه رفتاری را در پیش می گیرند.

312 310