چین خلأ آمریکا در نظام تجارت جهانی را پر خواهد نمود - مجله سفرنامه دبی

با تور چین سفری خاطره انگیز را تجربه کنید.

ترامپ نامزد حزبی به شمار می آید که به پشتیبانی از نظام بازار آزاد و سیستم سرمایه داری مشهور است. ترامپ که خود یک سرمایه دار محسوب می گردد، به همان گونه ای از دنیای شدن انتقاد می نماید که برنی سندرز نماینده جناح چپ حزب دموکرات به درهای باز تجاری حمله می کرد. یک نمونه قابل تأمل در مخالفت ترامپ با تجارت آزاد، انتقاد او به پیمان نفتا(NAFTA) است که قرارداد تجارت آزاد بین کانادا، آمریکا و مکزیک محسوب می گردد. انتقاد ترامپ به سازمان تجارت دنیای(WTO) هم که سمبل دنیای سازی اقتصاد محسوب می گردد نمونه دیگری از مخالفت او با رژیمهای تجاری است که وی احساس می نماید هزینه آنها را امریکا نباید بپردازد.

موضوعات مطرح شده مواردی بودند که در گفتگوی خبرنگاران با پروفسور سیمون رایش استاد دانشگاه راتگرز ایالات متحده امریکا مورد آنالیز نهاده شد.

*با توجه به اینکه ترامپ از پیمان ترانس پاسیفیک خارج شد، آینده نظم تجاری آسیا را چگونه ارزیابی می کنید؟

شکی نیست که تصمیم دولت ترامپ جهت خروج از TPP نشان دهنده یک تغییر مهم در سیاست آمریکاست. یکی از مهمترین بخش های کتاب کار واشنگتن - توصیف اوباما از روند سیاست خارجی آمریکا- تعهد به تجارت آزاد دنیای از جمله در آسیا در طی شش دهه گذشته است. نادیده دریافت موقت این تعهد - همانطور که دونالد ریگان از اقدامات حمایت گریانه علیه شرکت های ماشین آلات، فولاد و خودرو ژاپن در دهه 1980 استفاده کرد - به عنوان مصلحت های موقت در نظر گرفته می شوند.

اما هدف همواره بازگشت به تجارت آزاد دنیای بوده است. در خصوص دولت ترامپ نمی توان پیش بینی کرد که آیا اقدامات حمایت گرایانه وی موقت خواهد بود یا خیر. دولت ترامپ یک تغییر مهم در سیاست را اعلام می نماید که احتیاج است صادرکنندگان آسیایی یک ارزیابی جدید و همه جانبه از آن داشته باشند. ارزیابی که صادرکنندگان آسیایی را به سمت ایجاد توافقات دوجانبه با ایالات متحده، روابط نزدیک تر با چین و ایجاد بازارهای جدید برای تولیدات آنها سوق می دهد.

*اوباما زمانی که پیمان ترانس پاسیفیک را امضاء می کرد، در خصوص اهمیت این پیمان گفت: اجازه نمی دهیم نظم تجاری آسیا در قرن 21 توسط رقبا مانند چین تنظیم گردد. از سوی دیگر رئیس جمهوری چین بیان کرد رهبری نظم دنیای را بر عهده می گیرد. آینده نظم تجاری نظام بین الملل را چگونه ارزیابی می کنید؟

رئیس جمهور چین در اجلاس دنیای اقتصاد بیان کرد که چین رهبری نظم تجاری را در غیاب آمریکا بر عهده خواهد گرفت. چین بدون شک یکی از بزرگترین ذینفعان سیستم تجارت آزاد دنیای فعلی است. روابط تجاری و سرمایه گذاری این کشور در سراسر دنیا در طی دو دهه گذشته به میزان قابل توجهی افزایش یافته است.

سوددهی کم در داخل کشور و احتیاج مداوم به مواد خام باعث شده چین فرصتهای تجاری سودآور را در سراسر دنیا دنبال کند. جهت رسیدن به این هدف، دولت چین از سه طرح کلیدی صندوق جاده ابریشم، یک کمربند یک جاده و تشکیل بانک سرمایه گذاری زیرساخت آسیا استفاده می نماید. رئیس جمهور اوباما جهت مقابله با چالش چین، بر این باور بود که آمریکا جهت حفظ رهبری خود بر سیستم تجارت آزاد باید هزینه های داخلی را تقبل کند. در مقابل ترامپ بیان کرده است که این موقعیت را رها خواهد نمود و منافع اقتصادی آمریکا در اولویت قرار گرفته است (بر اساس سیاست اول آمریکا وی). وی خواهان حمایت از تولیدکنندگان داخلی در مقابل واردات کالاهای چینی است.

*آیا اقدامات امریکا به رهبری ترامپ به نظم تجاری دنیای آسیب می زند؟

در حال حاضر قضاوت در این مورد بسیار سخت است. تا امروز دولت ترامپ زمان زیادی را صرف صحبت در خصوص آنچه می خواهد انجام دهد کرده و در خصوص تغییرات اساسی که ایجاد می نماید صحبت چندانی نداشته است. مثلا وی در خصوص ناتو، ترک سیاست چین واحد، اصلاح برنامه سلامت و بهداشت اوباما تا کنون صحبت کرده و اقداماتی انجام داده است. دولت جدید مجبور است در بعضی زمینه ها دیدگاه خود را تغییر دهد یا در مقابل مخالفت ها مقاومت و سازش نماید. متاسفانه در دولت جدید یک صدای واحد وجود ندارد. مثلا نظرات مساعد ترامپ در خصوص روسیه بارها توسط جیمز متیس وزیر دفاع رد شده است.

باید گفت که عملکرد موثر و مثبت سیستم تجاری دنیای به آنچه رهبران سیاسی می گویند و انجام می دهند بستگی دارد. توجه بازارهای دنیای در طی روزهای گذشته به اجلاس گروه 20 که متشکل از وزرای اقتصاد کشورهای عضو بود جلب شده بود. ایالات متحده آمریکا در اقدامی عجیب (که با گفته های دولت جدید متناقض بود) در بیانیه مشترک اجلاس که بر تجارت آزاد و مدیریت نظم تجاری دنیای بر اساس قانون تاکید دارد، با دیگر هم پیمانان هم صدا شد. تاثیر روانی این اقدام قابل توجه است.

*آیا در نبود آمریکا امکان رهبری نظم دنیا توسط قدرتهایی چون چین وجود دارد؟

بله همانطور که اشاره شد، چین به احتمال زیاد خلاء ایجاد شده را پر خواهد نمود. در حال حاضر نقشی که اتحادیه اروپا در تجارت بین الملل خواهد داشت تعیین نیست. این موضوع به نتیجه انتخابات چند کشور اروپایی - به ویژه فرانسه و آلمان - در امسال بستگی دارد. آنچه تعیین است این است که کشورهای اروپایی قطعا تعهد خود را به تجارت آزاد حفظ خواهند کرد. اما حتی در اروپا نیز شاهد رشد نارضایتی در خصوص تجارت آزاد این کشورها با چین هستیم.

این یک موضوعی است که توجه چندانی تاکنون به آن نشده اما جناح راست ناسیونالیسم و پوپولیسم را در خیلی از کشورهای اروپایی تحریک کرده است. ناامنی اقتصادی موضوعی بسیار جدی در افکار عمومی کشورهای اروپایی است و مردم این کشورها بر این باورند که چین به وسیله عملکردهای اقتصادی ناعادلانه باعث افزایش بیکاری و از دست رفتن مشاغل در اروپا شده است. بنابراین صرف نظر از نتایج انتخابات تعهد اروپا به تجارت آزاد در دوازده ماه آینده با مشکلاتی روبرو خواهد شد.

*ترامپ چه جایگزین احتاقتصادی برای پیمانهای تجاری چون ترانس پاسیفیک و نفتا خواهد داشت؟ آیا اساسا او اعتقادی به رژیم های تجاری بین المللی که باعث گسترش نفوذ هژمونی امریکا می گردد، دارد؟

ترامپ تاکنون تعهد خود را به توافقات تجاری دوجانبه آمریکا نشان داده است. این در حالی است که در خصوص پیمانهای منطقه ای مانند نفتا بیان کرده مذاکرات مجدد در خصوص آنها را شروع خواهد نمود.

باید گفت که بزرگترین مخالف اقدامات ترامپ کنگره با اکثریت جمهوریخواه است. جمهوریخواهان که اکثریت کنگره را تشکیل می دهند حمایت خود را از تجارت آزاد بیان کرده و جریان های اقتصادی را افزایش داده اند. جمهوریخواهان کنگره تا زمانی که ترامپ از خواسته های کنگره حمایت می نماید با وی همکاری خواهند کرد مانند کاهش اقتصادیات. اما باید گفت که اصلاح برنامه بهداشت و سلامت که توسط ترامپ مطرح شده وجود شکاف بین جمهوریخواهان کنگره و ترامپ را آشکار کرده است.

این شکاف عمیق تر خواهد شد اگر ترامپ خواهان مذاکره مجدد پیمانهای منطقه ای گردد - موضوعی که باعث تضعیف تجارت آزاد شده و برای اجرایی شدن به تایید کنگره احتیاج دارد.